توصیف حکومت مهدوی یکی از مهمترین مباحث مهدویت است چرا که اگر ما قرار است منتظر امری باشیم اول باید بدانیم منتظر چه چیزی هستیم تا در مرحله بعد صبر بر فرا رسیدن زمانش کنیم و انتظار هم بزرگترین وظیفه ما در ایام غیبت است همانطور که امام جواد علیه السلام فرمودند:
أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ[1]
با فضیلت ترین کار شیعیان ما انتظار روز رهایی و فرج است.
پس انتظار فرج محقق نمی شود جز با شناخت حکومت مهدوی و هر چه شناخت ما نسبت به این امر بیشتر شود بر اشتیاقمان برای ظهور افزوده خواهد شد و در انتظارش استقامت بیشتری خواهیم کرد.
با توجه به اهمیت این مطلب در آیات و روایات ما به اهداف و خصوصیت های حکومت مهدوی بسیار پرداخته شده است.
به عنوان نمونه در جلد 52 کتاب بحار الانوار بابی به عنوان "باب سیره و اخلاقه و خصائص زمانه" وجود دارد که مرحوم علامه مجلسی در حدود 80 صحفه از کتاب را به آن اختصاص داده و روایت مربوط به فضای حکومت حضرت سلام الله علیه را در آن جمع آوری کرده است و محققین در کتب و مقالات هم مستقلا به آن پرداخته اند.
لکن باید بدانیم که فهم ما از دولت مهدوی هیچگاه نمی تواند فهم کامل و تمامی با آگاهی به جمیع ابعاد آن باشد چرا که ما پرورش یافتگان عصر غیبت چنان دور از امام افتاده ایم که تصور چنین عصر درخشانی هم برای ما ممکن نیست
همانطور که در روایت شریفی از امام باقر علیه السلام این معنی آماده است که شما امکان توصیف درست دولت مهدی سلام الله علیه را نخواهید داشت تا آن را ببینید و در آن زندگی کنید[2] که این خود نشان دهنده آن است که این دولت در بین دولت های گذشته مثل و مانندی ندارد تا بتواند به وسیله آن شناخته شود.
عملکرد ما در این گفتار
اما در این گفتار سعی ما بر این است که با تقسیم بندی زوایای مختلف حکومت ،سعی بر شناخت بهتری از آن داشته باشیم.در یک تقسیم کلان میتوان توصیفات حکومت مهدوی را به سه دسته تقسیم بندی کرد:
توصیف اهداف و آرمان های حکومت مهدوی
در این مقام سعی بر بیان هدف قیام حضرت حجت سلام الله علیه است تا با شناخت صحیح آن هم بدانیم که منتظر چیستیم و هم بتوانیم مشکلات و شبهات عصر غیبت را با شوق دیدار آن زمانه پشت سر بگذاریم.
برای شناخت اهداف قیام مهدوی به مقاله های زیر مراجعه کنید:
توصیف عملکرد حضرت حجت سلام الله علیه
شناخت دقیق نحوه عملکرد حضرت در هنگام ظهورشان بسیار کمک حال ما خواهد بود برای شناخت شخصیت امام سلام الله علیه و دولت عدل ایشان تا بتوانیم در آن مقداری که امر بر الگو برداری شده ایم (چرا که بعضی از عملکرد های حضرت سلام الله علیه خاص ایشان هست[1]) از امام خود تبعیت کنیم.
برای شناخت عملکرد امام سلام الله علیه در عصر ظهور به مقالات زیر مراجعه کنید:
[1] به عنوان مثال رجوع شود به : بصائر الدرجات /ج1/ص 258 باب في الأئمة من آل محمد ع أنهم إذا ظهروا و حكموا بحكومة آل داود ع
توصیف اتفاقات بعد از ظهور
شاید بتوان یکی از مهمترین فلسفه های بیان اتفاقات بعد از ظهور را آمادگی شیعیان برای آن شرایط دانست تا در آزمایش های آن زمانه سر بلند باشند چرا که قطعا حضور در شرایطی با شناخت قبلی از اتفاقات در حال وقوع بسیار کمک حال خواهد بود تا انسان بتواند مسیر صحیح را از غلط تشخیص بدهد.
می توانید برای شناخت اتفاقات بعد از ظهور به مقالات زیر مراجعه کنید:
در این مطلب در ابتدا روایاتی از منابع معتبر شیعه و سنی نقل می شود که ثابت می کند، منجی موعود از نسل پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله است) است.
سپس با روایات دیگر ثابت می شود که امام زمان از نسل امیرالمومنین و حضرت زهرا (علیهما السلام) می باشد.
تعداد این روایات در شیعه و اهل سنت به قدری زیاد است که کسی نمی تواند در آنها خدشه ای وارد کند.
عثمان بن سعید عَمری از برجستهترین شخصیتهای شیعه و نخستین نایب خاص امام مهدی (علیهالسلام) است که پیش از آغاز غیبت صغری، سالها در دوران امام هادی و امام حسن عسکری (علیهماالسلام) بهعنوان وکیل و مورد اعتماد کامل آنان فعالیت میکرد. لقبهایی مانند «السمّان» و «الزیّات» نشان میدهد که برای حفظ ارتباط پنهانی با امامان، شغل پوششی روغنفروشی را برگزیده بود. روایات متعدد از سه امام معصوم، وثاقت، امانتداری و جایگاه ویژه او را تأیید میکند؛ تا جایی که امامان تصریح کردهاند هرچه او بگوید و برساند، همان سخن و فرمان ایشان است.
نیابت خاص عثمان بن سعید با چهار دلیل مهم اثبات میشود: اجماع شیعه بر عدالت و نیابت او، تصریحات روشن امام حسن عسکری درباره جانشینی و وکالت وی، تأکید امامان بر وثاقت او و فرزندش، و استمرار توقیعات امام زمان (علیهالسلام) از طریق او با همان خط و نشانههای دوره امام عسکری (علیهالسلام). عثمان بن سعید چند سال پس از شهادت امام عسکری از دنیا رفت و در غرب بغداد، در مسجدی منسوب به خود، به خاک سپرده شد؛ آرامگاهی که تا امروز پابرجاست و محل زیارت شیعیان است.
در دوران غیبت صغری، جهان اسلام بهویژه در عرصههای علمی و فرهنگی شاهد شکوفایی گستردهای بود. در این دوره، مهمترین آثار حدیثی شیعه و اهلسنّت شکل گرفت؛ از کافی کلینی در میان شیعیان تا صحیح بخاری و مسلم در میان اهلسنّت. همچنین مکاتب فقهی مختلف گسترش پیدا کردند و فقیهان برجستهای چون احمد بن حنبل، داوود ظاهری و طبری نقش مهمی در تدوین فقه اسلامی داشتند. در کنار آن، جریان عقلگرای معتزله در اوج فعالیت بود و به رشد مباحث کلامی کمک کرد، هرچند در نیمه دوم قرن سوم با ظهور جریان اشعری، گرایش سنتگرا دوباره تقویت شد.
در میان شیعیان، با وجود محدودیت ارتباط مستقیم با امام معصوم (ع)، نظام وکالت باعث شد پیوند فکری و دینی جامعه شیعه با امام حفظ شود. مراکز علمی مهمی مانند قم، ری، بغداد، نیشابور و کوفه به پایگاههای بزرگ فرهنگی تبدیل شدند و عالمانی همچون احمد بن محمد بن عیسی قمی، عبدالله بن جعفر حمیری، سعد بن عبدالله قمی و احمد بن خالد برقی آثار ارزشمندی در حدیث، فقه و کلام پدید آوردند. در مجموع، غیبت صغری نه دوران رکود، بلکه دوره رشد، انسجام و بلوغ علمی بود که بنیانهای فکری مهدویت و تمدن اسلامی را برای قرون آینده استوار ساخت.
آیه شریفه 148 سوره بقره، به ما میآموزد که هر فردی در زندگی خود هدفی دارد و به سمتی حرکت میکند. اما مهمترین هدف، رسیدن به رضایت خداوند و کسب سعادت اخروی است. منتظران امام زمان (عج) نیز باید با انجام اعمال صالح و پرهیز از گناهان، خود را برای ظهور آن حضرت آماده کنند.
آیه 148 سوره بقره به ما میآموزد که در زمان سختیها و فتنهها، باید به سمت اهل بیت (ع) و امام زمان (عج) متمایل شویم و با انجام کارهای خیر، خود را برای ظهور آماده کنیم. این آیه همچنین به ما یادآوری میکند که خداوند بر همه چیز مسلط است و در نهایت، مؤمنان پیروز خواهند بود.
این مقاله به مورثی بودن جایگاه امامت می پردازد
در روزگار ما که حضرت حجت سلام الله علیه صاحب مقام وجه اللهی هستند باید توجه داشته باشیم که به واسطه وجود مبارکشان تمام مخلوقات حیات و بقا دارند.
آیه مورد بحث اشاره به ملیکت حقیقی خداوند چگونگی و لوازم آن دارد.
با تمام این عظمت مقام و بلندی مرتبه، باز هم وجه الله و این جایگاه غیر از خداوند متعال و مخلوق است
این کتابی است که در (وحی بودن) آن شکی نیست و هدایتی است برای متقین، کسانی كه به غيب ايمان دارند و نماز را بر پا مى دارند و از آنچه به آنان روزى داده ايم، انفاق مى كنند.
