رجب، یکی از ماه های حرام می باشد. این ماه حتی قبل از اسلام نیز دارای منزلتی خاص بوده و خونریزی در آن ممنوع بوده است.[1]
در روایتی پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرموده اند: «إِنَّ رَجَبَ شَهْرُ اللَّهِ» رجب ماه خدا می باشد.[2]
روزی پیامبر (صلی الله علیه و آله)، زمانی که ماه رجب فرا رسیده بود در بین مردم چنین فرمودند: « ... قَدْ أَظَلَّكُمْ شَهْرٌ عَظِيمٌ مُبَارَكٌ وَ هُوَ شَهْرُ الْأَصَبِّ» یک ماه بزرگی بر سر شما سایه افکنده است که ماه ریزش است! خدا رحمتش را بر تمام بندگان با ایمان نازل می کند.[3]
خداوند در حدیث قدسی چنین خطاب می کند: «الشَّهْرُ شَهْرِي وَ الْعَبْدُ عَبْدِي وَ الرَّحْمَةُ رَحْمَتِي» ماه رجب، ماه من است؛ بنده، بنده من است؛ رحمت، رحمت من است. اگر کسی در این ماه مراه بخواند؛ اجابتش می کنم... این ماه را ریسمان بین خودم و بندگانم قرار دادم، اگر کسی به آن چنگ بزند به وصال من می رسد.[4]
امام صادق (علیه السلام) فرموند: روز قیامت که فرا می رسد؛ « نَادَى مُنَادٍ فِي بُطْنَانِ الْعَرْشِ أَيْنَ الرَّجَبِيُّونَ» یک ندایی از دل عرش می آید: رجبیون کجا هستند؟!
عده ای می ایستند که چهره های آنان درخشان است...
خود خدا با ایشان صحبت می کند: ای بندگان من، جایگاه شما را گرامی می دارم. غرفههايى از بهشت به شما ارزانى مىدارم كه از زير آن جوىها جارى است و در آنها جاودانه هستید.[5]
چگونه به این درجه برسیم؟
در همین روایت به این سوال جواب داده شده! پس مهم ترین اعمال رجب را ذکر می کنیم.
اهل بیت، در روایات زیادی تاکید به روزه داری در این ماه کرده اند. حتی 1 روز!
در روایت (این الرجبیون) در ادامه خدا به بندگانش چنین می فرماید: «إِنَّكُمْ تَطَوَّعْتُمْ بِالصَّوْمِ» شما با میل و رغبت، در این ماه روزه می گرفتید.
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: این فضیلت برای کسی است که یک روز را از اول یا وسط یا آخر، روزه بگیرد.[6]
پیامبر (صلی الله علیه و آله)، در خطبه ای برای هر روز، روزه گرفتن در ماه رجب فضیلتی ذکر می کنند.[7]
بعضی از آثار روزه ماه رجب:
بهشت بر او واجب می شود
همراهی با اهل بیت (علیهم السلام) در قیامت
به دست آوردن مقام شفاعت
بخشش گناهان گذشته و توفیق استغفار برای گناهان آینده
داخل شدن در بهشت بدون حساب
بسته شدن در های جهنم به ازای هر روز
باز شدن در های بهشت به ازای هر روز
و...
از پیامبر (صلی الله علیه وآله) پرسیده شد؛ اگر کسی توانایی روزه گرفتن را نداشته باشد چگونه می تواند به این مقامات برسد؟
ایشان فرمودند: « يَتَصَدَّقُ فِي كُلِّ يَوْمٍ بِرَغِيفٍ عَلَى الْمَسَاكِين» هر روز یک نان به فقرا صدقه بدهد. سوگند به آن كسى كه جانم به دست اوست، اگر كسى هر روز اين صدقه را بدهد، به تمام آنچه گفتم و به بيشتر از آن خواهد رسيد، و اگر همه خلق آسمانها و زمين گرد آيند تا اندازه اجر او را معيّن كنند، به ده يك آن فضايل و درجاتى كه در بهشت به آنها مىرسد، نخواهند رسيد.
بار دگر از ایشان پرسیدند؛ اگر کسی توانایی صدقه دادن نداشته باشد؛ چه عملی انجام دهد؟
فرمودند: در هر روز 100 مرتبه بگوید: سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِيلِ سُبْحَانَ مَنْ لَا يَنْبَغِي التَّسْبِيحُ إِلَّا لَهُ سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَكْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ هُوَ لَهُ أَهْل[8]
پیامبر فرمودند: «رَجَبٌ شَهْرُ الِاسْتِغْفَارِ لِأُمَّتِي» رجب، ماه استغفار و طلب آمرزش برای امت من است....[9]
در چندین روز از ماه رجب، به زیارت امام حسین (علیه السلام) سفارش شده است.
روز اول: امام صادق (علیه السلام) فرمودند: اگر کسی روز اول رجب به زیارت کربلا برود؛ خدا گناهان او را می بخشد.[10]
نیمه رجب: از امام رضا (علیه السلام) پرسیدند، چه زمانی به زیارت کربلا برویم؟ فرمودند: در نیمه رجب و نیمه شعبان.[11]
در پایان اشاره می کنیم به دعایی که در نامه امام زمان (عج الله تعالی فرجه) به نائب دوم خود فرمودند: در هر روز از ماه رجب این دعا را بخوانید:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَعَانِي جَمِيعِ مَا يَدْعُوكَ بِهِ وُلَاةُ أَمْرِكَ الْمَأْمُونُونَ عَلَى سِرِّكَ الْمُسْتَبْشِرُونَ بِأَمْرِكَ الْوَاصِفُونَ لِقُدْرَتِكَ الْمُعْلِنُونَ لِعَظَمَتِكَ أَسْأَلُكَ بِمَا نَطَقَ فِيهِمْ مِنْ مَشِيَّتِكَ فَجَعَلْتَهُمْ مَعَادِنَ لِكَلِمَاتِكَ وَ أَرْكَاناً لِتَوْحِيدِكَ وَ آيَاتِكَ وَ مَقَامَاتِكَ الَّتِي لَا تَعْطِيلَ لَهَا فِي كُلِّ مَكَانٍ يَعْرِفُكَ بِهَا مَنْ عَرَفَكَ لَا فَرْقَ بَيْنَكَ وَ بَيْنَهَا إِلَّا أَنَّهُمْ عِبَادُكَ وَ خَلْقُكَ فَتْقُهَا وَ رَتْقُهَا بِيَدِكَ بَدْؤُهَا مِنْكَ وَ عَوْدُهَا إِلَيْكَ أَعْضَاد وَ أَشْهَادٌ وَ مُنَاةٌ وَ أَذْوَادٌ وَ حَفَظَةٌ وَ رُوَّادٌ فَبِهِمْ مَلَأْتَ سَمَاءَكَ وَ أَرْضَكَ حَتَّى ظَهَرَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ فَبِذَلِكَ أَسْأَلُكَ وَ بِمَوَاقِعِ الْعِزِّ مِنْ رَحْمَتِكَ وَ بِمَقَامَاتِكَ وَ عَلَامَاتِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَزِيدَنِي إِيمَاناً وَ تَثْبِيتاً يَا بَاطِناً فِي ظُهُورِهِ وَ ظَاهِراً فِي بُطُونِهِ وَ مَكْنُونِهِ يَا مُفَرِّقاً بَيْنَ النُّورِ وَ الدَّيْجُورِ يَا مَوْصُوفاً بِغَيْرِ كُنْهٍ وَ مَعْرُوفاً بِغَيْرِ شِبْهٍ حَادَّ كُلِّ مَحْدُودٍ وَ شَاهِدَ كُلِّ مَشْهُودٍ وَ مُوجِدَ «30» كُلِّ مَوْجُودٍ وَ مُحْصِيَ كُلِّ مَعْدُودٍ وَ فَاقِدَ كُلِّ مَفْقُودٍ لَيْسَ دُونَكَ مِنْ مَعْبُودٍ أَهْلَ الْكِبْرِيَاءِ وَ الْجُودِ يَا مَنْ لَا يُكَيَّفُ بِكَيْفٍ وَ لَا يؤين بِأَيْنٍ يَا مُحْتَجِباً عَنْ كُلِّ عَيْنٍ يَا ديموم يَا قَيُّومُ وَ عَالِمُ كُلِّ مَعْلُومٍ صَلِّ عَلَى عِبَادِكَ الْمُنْتَجَبِينَ وَ بَشَّرَكَ «31» الْمُحْتَجِبِينَ وَ مَلَائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَ بِهِمْ الصَّافِّينَ الْحَافِّينَ وَ بَارِكْ لَنَا فِي شَهْرِنَا هَذَا الْمُرَجَّبِ الْمُكَرَّمِ وَ مَا بَعْدَهُ مِنْ الْأَشْهُرِ الْحُرُمِ وَ أَسْبِغْ عَلَيْنَا فِيهِ النِّعَمَ وَ أَجْزِلْ لَنَا فِيهِ الْقِسَمَ وَ أَبْرِرْ لَنَا فِيهِ الْقَسْمَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَجَلِّ الْأَكْرَمِ الَّذِي وَضَعْتَهُ عَلَى النَّهَارِ فَأَضَاءَ وَ عَلَى اللَّيْلِ فَأَظْلَمَ وَ اغْفِرْ لَنَا مَا تَعْلَمُ مِنَّا وَ لَا نَعْلَمُ وَ اعْصِمْنَا مِنَ الذُّنُوبِ خَيْرَ الْعِصَمَ وَ اكْفِنَا كَوَافِيَ قَدَرِكَ وَ امْنُنْ عَلَيْنَا بِحُسْنِ نَظَرِكَ وَ لَا تَكِلْنَا إِلَى غَيْرِكَ وَ لَا تَمْنَعْنَا مِنْ خَيْرِكَ وَ بَارِكْ لَنَا فِيمَا كَتَبْتَهُ لَنَا مِنْ أَعْمَارِنَا وَ أَصْلِحْ لَنَا خَبِيئَةَ أَسْرَارِنَا وَ أَعْطِنَا مِنْكَ الْأَمَانَ وَ اسْتَعْمِلْنَا بِحُسْنِ الْإِيمَانِ وَ بَلِّغْنَا شَهْرَ الصِّيَامِ وَ مَا بَعْدَهُ مِنَ الْأَيَّامِ وَ الْأَعْوَامِ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ.[12]
[1] . فضائل الأشهر الثلاثة، ص: 24
[2] . همان
[3] . بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج94، ص: 47
[4] . إقبال الأعمال (ط - القديمة)، ج2، ص: 628
[5] . فضائل الأشهر الثلاثة، ص: 31
[6] . همان
[7] . فضائل الأشهر الثلاثة، ص: 24
[8] . فضائل الأشهر الثلاثة، ص: 30
[9] . النوادر(للأشعري)، ص: 17
[10] . كامل الزيارات، النص، ص: 172
[11] . كامل الزيارات، النص، ص: 182
[12] . مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج2، ص: 803