ماه های رجب و شعبان ورمضان سه ماه بسیار مبارک و پرفضیلتی هستند که در آنها اعمال متفاوتی از اهل بیت علیهم السلام نقل شده است.
اعمال و دعاهایی که در ماه رجب از اهل بیت (علیهم السلام) نقل شده است، به دو دسته کلی تقسیم میشوند.
دسته اول اعمال ودعاهای مشترکی که مخصوص روز خاصی نیستند و در تمامی روز های این ماه مبارک انجام میشود.
دسته دوم اعمال وادعیه مخصوصه ای که مخصوص روز خاصی از این ماه مبارک هستند.
از جمله دعاهایی که از دسته اول هستند، دو دعا که از ناحیه مقدسه امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) نقل شده اند وامام زمان عجل الله تعالی فرجه در نامه هایی این دو دعا را برای ماه رجب دستور فرموده اند وسفارش به خواندن این دو دعا در تمامی روز های ماه رجب کرده اند.
توقیع اول توقیعی است که مرحوم شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد نقل میکنند.
ایشان در این کتاب نقل میکنند که جماعتی از ابن عیاش نقل کرده اند که از طرف محمد بن عثمان بن سعید (نایب دوم امام زمان در غیبت صغری)، توقیعی از جانب امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نقل شده است.
سند این روایت اگر چه به شیخ طوسی متصل نیست اما شیخ طوسی این روایت را قبول کرده اند و آنرا در کتاب خود نقل میکنند. از طرفی محمد بن عثمان بن سعید نایب دوم امام زمان بوده و بحثی در وثاقت ایشان واطمینان به ایشان نیست. ابن عیاش نیز از محدثین امامی بوده که هم در نقل حدیث و هم در جرح و تعدیل احادیث خبره بوده است. پس این توقیع از جهت اعتبار سند، معتبر است.
در توقیع امام زمان آمده است:« بسم الله الرحمن الرحیم. در هر روز از روز های رجب این دعا را بخوان:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَعَانِي جَمِيعِ مَا يَدْعُوكَ بِهِ وُلَاةُ أَمْرِكَ الْمَأْمُونُونَ عَلَى سِرِّكَ الْمُسْتَبْشِرُونَ بِأَمْرِكَ الْوَاصِفُونَ لِقُدْرَتِكَ الْمُعْلِنُونَ لِعَظَمَتِكَ أَسْأَلُكَ بِمَا نَطَقَ فِيهِمْ مِنْ مَشِيَّتِكَ فَجَعَلْتَهُمْ مَعَادِنَ لِكَلِمَاتِكَ وَ أَرْكَاناً لِتَوْحِيدِكَ وَ آيَاتِكَ وَ مَقَامَاتِكَ الَّتِي لَا تَعْطِيلَ لَهَا فِي كُلِّ مَكَانٍ يَعْرِفُكَ بِهَا مَنْ عَرَفَكَ لَا فَرْقَ بَيْنَكَ وَ بَيْنَهَا إِلَّا أَنَّهُمْ عِبَادُكَ وَ خَلْقُكَ فَتْقُهَا وَ رَتْقُهَا بِيَدِكَ بَدْؤُهَا مِنْكَ وَ عَوْدُهَا إِلَيْكَ أَعْضَادٌ وَ أَشْهَادٌ وَ مُنَاةٌ وَ أَذْوَادٌ وَ حَفَظَةٌ وَ رُوَّادٌ فَبِهِمْ مَلَأْتَ سَمَاءَكَ وَ أَرْضَكَ حَتَّى ظَهَرَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ فَبِذَلِكَ أَسْأَلُكَ وَ بِمَوَاقِعِ الْعِزِّ مِنْ رَحْمَتِكَ وَ بِمَقَامَاتِكَ وَ عَلَامَاتِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَزِيدَنِي إِيمَاناً وَ تَثْبِيتاً يَا بَاطِناً فِي ظُهُورِهِ وَ ظَاهِراً فِي بُطُونِهِ وَ مَكْنُونِهِ يَا مُفَرِّقاً بَيْنَ النُّورِ وَ الدَّيْجُورِ يَا مَوْصُوفاً بِغَيْرِ كُنْهٍ وَ مَعْرُوفاً بِغَيْرِ شِبْهٍ حَادَّ كُلِّ مَحْدُودٍ وَ شَاهِدَ كُلِّ مَشْهُودٍ وَ مُوجِدَ كُلِّ مَوْجُودٍ وَ مُحْصِيَ كُلِّ مَعْدُودٍ وَ فَاقِدَ كُلِّ مَفْقُودٍ لَيْسَ دُونَكَ مِنْ مَعْبُودٍ أَهْلَ الْكِبْرِيَاءِ وَ الْجُودِ يَا مَنْ لَا يُكَيَّفُ بِكَيْفٍ وَ لَا يؤين بِأَيْنٍ يَا مُحْتَجِباً عَنْ كُلِّ عَيْنٍ يَا ديموم يَا قَيُّومُ وَ عَالِمُ كُلِّ مَعْلُومٍ صَلِّ عَلَى عِبَادِكَ الْمُنْتَجَبِينَ وَ بَشَّرَكَ الْمُحْتَجِبِينَ وَ مَلَائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَ بِهِمْ الصَّافِّينَ الْحَافِّينَ وَ بَارِكْ لَنَا فِي شَهْرِنَا هَذَا الْمُرَجَّبِ الْمُكَرَّمِ وَ مَا بَعْدَهُ مِنْ الْأَشْهُرِ الْحُرُمِ وَ أَسْبِغْ عَلَيْنَا فِيهِ النِّعَمَ وَ أَجْزِلْ لَنَا فِيهِ الْقِسَمَ وَ أَبْرِرْ لَنَا فِيهِ الْقَسْمَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَجَلِّ الْأَكْرَمِ الَّذِي وَضَعْتَهُ عَلَى النَّهَارِ فَأَضَاءَ وَ عَلَى اللَّيْلِ فَأَظْلَمَ وَ اغْفِرْ لَنَا مَا تَعْلَمُ مِنَّا وَ لَا نَعْلَمُ وَ اعْصِمْنَا مِنَ الذُّنُوبِ خَيْرَ الْعِصَمَ وَ اكْفِنَا كَوَافِيَ قَدَرِكَ وَ امْنُنْ عَلَيْنَا بِحُسْنِ نَظَرِكَ وَ لَا تَكِلْنَا إِلَى غَيْرِكَ وَ لَا تَمْنَعْنَا مِنْ خَيْرِكَ وَ بَارِكْ لَنَا فِيمَا كَتَبْتَهُ لَنَا مِنْ أَعْمَارِنَا وَ أَصْلِحْ لَنَا خَبِيئَةَ أَسْرَارِنَا وَ أَعْطِنَا مِنْكَ الْأَمَانَ وَ اسْتَعْمِلْنَا بِحُسْنِ الْإِيمَانِ وَ بَلِّغْنَا شَهْرَ الصِّيَامِ وَ مَا بَعْدَهُ مِنَ الْأَيَّامِ وَ الْأَعْوَامِ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ. [1]
ترجمه: به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی‌اش همیشگی است؛ خدایا، از تو می‌خواهم، به‌حق معانی تمام دعاهایی که متولیان امرت تو را به آن می‌خوانند، آنان که امین راز تو هستند و به امر تو شادند و بیان‌کنندگان نیرویت و آشکارکنندگان بزرگی‌ات می‌باشند، از تو می‌خواهم به‌حق آنچه از مشیتت درباره ایشان گفته شد، پس آنان را قرار دادی معادن کلماتت و پایه‌های توحیدت و آیاتت و مقاماتت که تعطیلی برای آنها در هیچ جایی نیست، تو را با آنها شناسد هرکه بشناسدت، بین تو و آنها تفاوتی نیست جز اینکه ایشان بندگان و آفریده تواند که باز و بسته‌شدن کارشان به دست توست، آغازشان از تو و انجامشان به سوی توست، آنان بازوان و گواهان و بخشندگان و مدافعان و نگهبانان و بازرسان‌اند، آسمان و زمینت را با حقیقت آنان انباشتی تا آشکار شد که معبودی جز تو نیست، پس به‌حق همه این‌ها و به جایگاه‌های توانمندی از رحمتت و به مقامات و نشانه‌هایت از تو می‌خواهم که بر محمّد و خاندانش درود فرستی و بر ایمان و پایداریم بیفزایی، ای نهان در عین آشکار بودن، ای آشکار در عین نهان بودن و مستوری، ای جداکننده بین روشنایی و تاریکی، ای وصف شده بدون اینکه ژرفای وجودش درک شود و ای شناخته شده بدون تشبیه، مرزبند هر محدود، گواه هر گواهی پذیر، هستی‌بخش هرچه هست و شماره کننده هر شماره و گم‌کننده هر گم‌شده؛ معبودی غیر تو نیست، اهل بزرگ‌منشی و جودی، ای که چگونگی نپذیری و به‌جایی در نگنجی، ای پوشیده از هر دیده، ای جاودان، ای به خود پاینده و دانای هر دانسته، بر محمّد و خاندانش درود فرست و بر بندگان برگزیده‌ات و انسان‌های در پرده‌ات و فرشتگان مقربّت و شجاعان صف کشیده گرداگرد عرشت و مبارک گردان بر ما در این ماهمان ماه بزرگ و ماه محبوب و قابل احترام و آنچه پس از این است از ماه‌های محترم، در این ماه نعمت‌هایت را بر ما فراوان کن و نصیب‌های ما را سرشار فرما و سوگندهایمان را به انجام برسان، به‌حق اسم بزرگ‌تر و بزرگ‌تر و عظیم‌تر و گرامی‌ترت که چون بر روز نهادی روشن شد و چون بر شب گذاردی تاریک گشت و از گناهانمان بیامرز آنچه را تو می‌دانی و آنچه را ما نمی‌دانیم و ما را از گناهان نگهدار به بهترین نگاهداری و ما را از حوادثی که مقدّر کرده‌ای بازدار و بر ما به حسن توجّهت منّت گذار و به غیر خودت وامگذار و ما را از خیرت محروم مکن و به عمرهایمان به اندازه‌ای که مقدّر فرموده‌ای برکت ده و رازهای پنهان ما را سامان ده و از سوی خود به ما امان ده و ما را با حسن ایمان به کار گمار و به ماه رمضان و روزها و سال‌های پس از آن برسان، ای دارای بزرگی و رأفت و محبت.»
توقیع دوم را نیز مرحوم شیخ طوسی در کتاب مصباح متهجد نقل میکنند.
این روایت را نیز ابن عیاش نقل میکند که توضیحاتی در مورد ابن عیاش دادیم. ابن عیاش این توقیع را از ابوالقاسم حسین بن روح نقل میکند. حسین بن روح نایب سوم امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در زمان غیبت صغری بوده است و در وثاقت و جلالت قدر ایشان شکی نیست.
در توقیعی از از جانب امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف واز راه حسین بن روح به ما رسیده است، اینگونه آمده:« این دعای روز های رجب است:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِالْمَوْلُودَيْنِ فِي رَجَبٍ- مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الثَّانِي وَ ابْنِهِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْمُنْتَجَبِ وَ أَتَقَرَّبُ بِهِمَا إِلَيْكَ خَيْرَ الْقُرْبِ يَا مَنْ إِلَيْهِ الْمَعْرُوفُ طُلِبَ وَ فِيمَا لَدَيْهِ رُغِبَ أَسْأَلُكَ سُؤَالَ مُقْتَرِفٍ مُذْنِبٍ قَدْ أَوْبَقَتْهُ ذُنُوبُهُ وَ أَوْثَقَتْهُ عُيُوبُهُ فَطَالَ عَلَى الْخَطَايَا دُءُوبُهُ وَ مِنَ الرَّزَايَا خُطُوبُهُ يَسْأَلُكَ التَّوْبَةَ وَ حُسْنَ الْأَوْبَةِ وَ النُّزُوعَ عَنِ الْحَوْبَةِ وَ مِنَ النَّارِ فَكَاكَ رَقَبَتِهِ وَ الْعَفْوَ عَمَّا فِي رِبْقَتِهِ فَأَنْتَ مَوْلَايَ «35» أَعْظَمُ أَمَلِهِ وَ ثِقَتِهِ اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُكَ بِمَسَائِلِكَ الشَّرِيفَةِ وَ وَسَائِلِكَ الْمُنِيفَةِ أَنْ تَتَغَمَّدَنِي فِي هَذَا الشَّهْرِ بِرَحْمَةٍ مِنْكَ وَاسِعَةٍ وَ نِعْمَةٍ وَازِعَةٍ وَ نَفْسٍ بِمَا رَزَقْتَهَا قَانِعَةٍ إِلَى نُزُولِ الْحَافِرَةِ وَ مَحَلِّ الْآخِرَةِ وَ مَا هِيَ إِلَيْهِ صَائِرَةٌ. [2]
ترجمه: خدایا! از تو درخواست می‌کنم به‌حق دو مولود ماه رجب، محمّد بن علی دوّم(امام جواد علیه السلام) و فرزندش علی بن محمّد برگزیده (امام هادی علیه السلام) و به‌وسیله آن دو امام به سوی تو تقرّب می‌جویم به بهترین تقرّب، ای آن‌که نیکی فقط از سوی او خواسته شده و فقط در آنچه نزد اوست رغبت شده است، از تو می‌خواهم خواهش جرم‌پیشه معصیت‌کاری که گناهانش او را هلاک کرده و عیوبش او را به اسارت کشیده، پس عادتش بر گناه طولانی شده و امورش با بلاهای سخت به هم آمیخت، از تو می‌خواهد، توبه و خوبی بازگشت، کنده شدن از گناه، رهایی جانش از آتش، گذشت از آنچه بر گردن اوست، زیرا تو مولای منی بزرگ‌ترین آرزو و امید او هستی. خدایا! از تو می‌خواهم به‌حق مسائل شریفت و وسایل والایت که مرا در این ماه به رحمت گسترده‌ات و نعمت پخش شده‌ات فروگیری و نفسی به من عنایت کنی که به آنچه روزی‌اش کرده‌ای قناعت ورزد تا گاهی که به گور درآید و به آخرت رسد و به آنچه عاقبت اوست بازگردد.»
