پدر امام زمان (ع) کسیت؟ (منابع شیعه + اهل سنت)

وجود مهدی موعود، در بین تمامی مذاهب اسلامی پذیرفته شده است. در مورد نسب آن حضرت در مقالات مختلف پرداخته شد. اثبات شد که امام زمان، نهمین نفر از نسل امام حسین (علیه السلام) می باشد.

مقالات مرتبط: امام زمان از نسل پیامبر، حضرت علی و حضرت زهرا (علیهم السلام) - امام زمان از نسل امام حسین (علیه السلام است -  مهدی موعود از نسل امام حسن (ع)؟ - مهدی از نسل عباس است؟

پدر امام زمان طبق منابع شیعه، امام حسن عسکری (علیه السلام) می باشند.[1] در منابع اهل سنت ثابت شده است که ایشان از نسل امام حسین(علیه السلام) می باشند اما در نام پدرشان اختلاف صورت گرفته است.

از آنجا که منجی آخر الزمان، آرزوی تمام مسلمین شده بود؛ عده زیادی قصد کردند تا خود را به عنوان «مهدی» معرفی کنند. افراد مدعی برای اثبات خود نیازمند دلیل بودند؛ به همین خاطر بعضی از آنها روایاتی را جعل کردند. 

امام حسن عسکری پدر مهدی

همانطور که در مقاله بررسی نسل مهدی موعود، در بین ائمه این مطلب روشن شد و به یک روایت از شیعه اکتفا می کنیم.

در قضیه ای طولانی، امام عسکری (علیه السلام) فرزند خود را به احمد بن اسحاق نشان می دهند و می فرمایند: 

ابْنِي هَذَا إِنَّهُ سَمِيُّ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ كَنِيُّهُ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْما

این فرزندم، همنام و هم کنیه پیامبر خداست. او کسی است که زمین را از عدل و داد پر میکند، همان گونه که از جور و ستم پر شده است. 

علاوه بر این در منابع اهل سنت هم اشاره به این مطلب شده است. 

فخر رازی: امام عسکری (علیه السلام) دو پسر و دو دختر داشته اند. دخترها و یکی از پسر ها در زمان حیات پدر از دنیا رفته اند. 

اما، «فأحدهما : صاحب الزمان عجّل الله تعالى فرجه الشريف» یکی از پسر ها همان صاحب الزمان (علیه السلام) است.[2]

عصامی مکی: «خلف وَلَده مُحَمَّدًا أوحده وَهُوَ الإِمَام مُحَمَّد الْمهْدي بن الْحسن العسكري»

امام عسکری (علیه السلام)، فرزند خودش یعنی محمد با صفت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) را به جا گذاشت.[3]

روایت جعلی «اسم ابیه اسم ابی»

یکی از روایاتی که جعل شد؛ در واقع اضافه کردن عبارتی به روایت مشهور پیامبر(صلی الله علیه و آله) بود؛ روایت در کتب صحیح اهل سنت به این صورت نقل شده است:

يَلِي رَجُلٌ من أَهْلِ بَيْتِي يُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِي[4]

مردی از خاندان من می آید که هم نام من است

عبارتی که اضافه شده این است: «واسم أبيه اسم أبي[5]». این روایت با این جمله اضافی به اعتراف بسیاری از علمای اهل سنت جعلی است. تمامی این نقل ها با سند ضعیف صورت گرفته اند.[6]

برای مطالعه بیشتر در مورد سند و جعلی بودن این روایات به این لینک مراجعه کنید.

مدعیان دروغین

دو نفر در طول تاریخ از این روایت جعلی استفاده کرده اند. 

• محمد بن عبدالله بن حسن مثنی 

• مهدی عباسی: محمد بن عبدالله (منصور دوانیقی)

نوه حسن مثنی بر منصور شورش کرد؛ توسط او هم به قتل رسید. او عنوان نفس زکیه هم برای خود به کار برد.

مهدی عباسی هم فرزند منصور دوانیقی است که در تاریخ جنایات زیادی از او ثبت شده است.

احتمالات تحریف

معلوم نیست که جعل با چه هدفی صورت گرفته است؟ آیا برای بطلان قول شیعه بوده است یا مدعیان دروغین آن را جعل کرده اند؟ 

اگر جعل توسط مدعیان صورت گرفته باشد؛ آن را پدر محمد بن عبدالله انجام داده است. همانطور که عنوان نفس زکیه را هم به دورغ به او نسبت داده اند. علمای اهل سنت هم قائل به همین مطلب هستند.[7] 

ابن تیمیه قائل است که منصور هم از این روایت استفاده کرد تا فرزندش را به عنوان مهدی موعود معرفی کند.[8]

جواب امام صادق به روایت اسم ابیه

یزید بن ابی حازم می گوید از کوفه به سمت مدینه رفتم و خدمت امام صادق (علیه السلام) رسیدم. حضرت فرمودند: آیا در این سفر همراهی هم داشتی؟

گفتم: بله. فرمودند: یک نفر از مغیریه همراهم بود. فرمودند: چه می گفت؟ 

گفتم: آنها گمان می کنند که محمد بن عبدالله بن حسن، قائم است. زیرا هم نام پیامبر و نام پدرش هم نام پدر پیامبر (صلی الله علیه و آله) می باشد. 

من هم در جواب گفتم: «إِنْ كُنْتَ تَأْخُذُ بِالْأَسْمَاءِ فَهُوَ ذَا فِي وُلْدِ الْحُسَيْنِ» صرف هم نامی کافی نیست زیرا در نسل امام حسین (علیه السلام) هم محمد بن عبدالله بن علی (نوه امام سجاد) وجود دارد. به من گفت او، فرزند کنیز است اما نوه حسن مثنی فرزند زن آزاده است.

امام فرمودند: چه جوابی به او دادی؟ گفتم: جوابی نداشتم. فرمودند: مگر نمی دانید که او فرزند زنی اسیر است.[9]

از این قضیه روشن می شود که جعل بسیار دقیق صورت گرفته است و زمان امام صادق (علیه السلام) هم مشهور است.

اما نکته اصلی جواب است. برای مشخص کردن مهدی موعود، اکتفا کردن به اسم کافی نیست؛ وگرنه تا این زمان هزاران نفر محمد بن عبدالله وجود داشته اند.

نتیجه گیری

در این مقاله با استناد به منابع شیعه و اهل سنت، به وضوح مشخص شد که امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه) از نسل امام حسین (علیه‌السلام) و فرزند امام حسن عسکری (علیه‌السلام) است. 

اگرچه در برخی از روایات اهل سنت ادعا شده است که نام پدر امام زمان با نام پدر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) یکی است، این روایت به طور گسترده به عنوان جعلی شناخته شده و اهدافی مانند معرفی مدعیان دروغین مهدویت در آن دخیل بوده است. 

همچنین، پاسخ امام صادق (علیه‌السلام) به این روایت نشان می‌دهد که تنها هم‌نام بودن، ملاکی برای تشخیص امام موعود نیست. 

بنابراین، با توجه به شواهد و دلایل ارائه شده، جایگاه امام مهدی (عج) به عنوان فرزند امام حسن عسکری (علیه‌السلام) و از نسل امام حسین (علیه‌السلام) به درستی تثبیت می‌شود.