امام در مذهب شیعه ، برخلاف دیگر مذاهب موجود در اسلام ، از جانب خود پیغمبر(صلی الله علیه وآله) در زمان ایشان مشخص شده و حتی به اسامی تک تک آنها و نسبت دقیق آنها با پیغمبر تصریح شده است.
این مساله علاوه بر اعجازی که دارد علیرغم فراز و نشیب های موجود در زمان های مختلف و پر فراز و نشیب امامت ، تکلیف را برای مردم و همگان روشن می کند.
اما با وجود این مساله ، می توان گفت امامتِ هر امامی از امامان با یک نوع از انواع امتحان های الهی روبرو بوده است. به طور مثال ، یکی از امتحان های موجود در امامت امام هشتم(علیه السلام) ، تولد دیر هنگام امام جواد (علیه السلام) است که البته بعد از گذران مدتی ، برای همگان روشن شد که ایشان تنها فرزند امام است و البته حقیقتا شایستگی امامت را دارد.
یکی از امتحان های دوران امامت امام دوازدهم که به نوعی ، از سخت ترین دوران ها برای شیعیان بوده و هست ، مساله ی غیبت ایشان است.
اتفاقی که شاید به سبب زندانی شدن امامان گذشته برای شیعه ، به نوعی تجربه شده بود اما با این وجود ، تصور انقطاع کلی از امام و همین طور، کنار آمدن با این قضیه بسیار مشکل می نمود.
قبل از هرچیزی باید برای ما روشن شود؛ چرا خداوند راهنمای خود را از چشمان ظاهری مردم پنهان کرده؟
بعد از آن باید بدانیم امامی که غائب است؛ چه فایده هایی برای شیعیان و جهانیان خواهد داشت؟
بعد از روشنگری در مورد این موارد به 2 برهه از غیبت که صغری و کبری باشد می پردازیم.
برای مطالعه بیشتر در مورد غیبت و فایده امام غائب مقالات زیر را مطالعه نمایید:
صغری در عربی به معنای کوتاه و کوچک می باشد.
دوران غیبت صغری زمانی است که شیعه امام خود را نمی بیند اما با افرادی ارتباط دارد که آنها مستقیما از جانب امام تعیین شده اند و با عنوان نواب خاص ، شناخته می شوند ؛ مسائل مردم را با دستورمستقیم امام ، رسیدگی می کنند.
از این جهت که دوران ارتباط با نواب اربعه نسبت به زمان بعد از آن بسیار کوتاه تر است؛ به این برهه از زمان غیبت صغری می گویند.
در این دوران ، ارتباط امام با مردم به نوعی محسوس است ؛ اما با رسیدن نامه ای از جانب امام و اخبار به نزدیک شدن زمان وفات آخرین نائب معین شده (یعنی نائب چهارم) وهمچنین به اتمام رسیدن دوران تعیین نائب ، این زمانه پایان می یابد.
برای مطالعه بیشتر در مورد غیبت صغری و نائبان خاص مقالات زیر را مطالعه نمایید:
بعد از زمان غیبت صغری، دوران دیگری است که ارتباط ظاهری امام با مردم به صورت کلی قطع می شود. به این دوران غیبت کبری می گویند.
دیگر از وجود نائبی خاص و تعیین شده از جانب اوهم خبری در میان نیست ، شرایطی بسیار بغرنج را برای شیعه به تصویر می کشد که اضطراب و دلهره ی آنها در ابتدای این دوره در تاریخ و روایات مشهود است.
اما رهنمود های دقیق امام عصر و ائمه ی قبل از ایشان ( علیهم السلام) ، شیعه را از تحیر و سردرگمی بدر آورد.
آگاهی از ظرائف موجود در عصر غیبت صغری مثل شناخت نواب خاص ، خصوصیاتشان و کیفیت اعتماد مردم به ایشان ، همچنین وظائف مردم در زمانه ی غیبت کبری ، خصوصیات و فضائل شیعیان این عصر و روایات اخبار دهنده از وقوع اتفاقات در این زمان ، برای ما که در این عصر زندگی می کنیم ضروری است.
برای مطالعه بیشتر در مورد غیبت کبری مقالات زیر را مطالعه کنید:
